«فیلیمو» و «نماوا» در سال ۱۴۰۰ چقدر درآمد داشتند؟

موضوع ایجاد انحصار VODهای ایرانی و دخالت آن ها در مسدودسازی سایت‌های دانلود فیلم و سریال از  سال ٩٨ تاکنون مطرح است. همان روزها که دو پلتفرم «فیلیمو» و «نماوا» با حذف رقبا و انحصارگرایی در حوزه پخش فیلم و سریال موفق به کسب چنین جایگاهی در میان مخاطبان شده‌اند. البته در قدرت‌گرفتن وی‌اودی‌ها عوامل دیگری هم دخیل بودند؛ از یک‌سو حمایت‌های دولتی که به نام حمایت از بخش خصوصی انجام می‌شد و از آن‌طرف هم دستورات و نامه‌های مراکز قضایی. در سال ۹۸  گفته شد ماجرا به فیلترشدن دامنه سایت‌ها ارتباطی ندارد، بلکه شرکت‌های ایرانی که سرورهایشان را در اختیار این سایت‌ها قرار می‌دادند، از ادامه این همکاری سر باز زده و دانلود اطلاعات سایت‌های فیلم را غیرممکن کرده‌اند. همان زمان عده‌ای می‌گفتند که شکایت تلویزیون‌های اینترنتی مثل «فیلیمو» و «نماوا» دلیل چنین اتفاقی بود. هرچند این دو پلتفرم اطلاعیه‌هایی منتشر و ادعا کردند در این ماجرا نقشی ندارند و تصمیم مراجع قضایی بوده و آن ها از سایت‌های دانلود فیلم شکایت نکرده‌اند. البته همچنان بخشی از افکار عمومی باور دارد که پلتفرم‌هایی چون «فیلیمو» و «نماوا» عامل سانسور و محدودسازی دیگر سایت‌های دانلود فیلم و سریال در فضای اینترنت هستند و آثار خارجی را با سانسور زیاد و بدون کپی‌رایت پخش می‌کنند و «نت فلیکس» نیز در پی انتشار غیرقانونی فیلم‌هایش از این پلتفرم انتقاد کرد، هرچند خود «فیلیمو» این موضوع را رد کرد.

چرا زورِ «نماوا» و «فیلیمو» زیاد است؟

حالا که «فیلیمو» و «نماوا» مخاطب بسیاری جذب کرده‌اند، بدون در نظر گرفتن حقوق مصرف کننده، علاوه بر بالا بردن نرخ، بی اخلاقی هم می کنند! تنها کافی است تکه های پازل را کنارِ هم بچینید تا درک کنید چرا زورِ «نماوا» و «فیلیمو» زیاد است؟ چرا پرونده باز شکایت از این دو پلتفرم به جایی نمی رسد؟ دلیل تلاش ساترا (به سردمداری صدا و سیما) در به دست آوردنِ انحصارِ این دو پلتفرم چه بود؟ آیا ممکن نیست سازمان صدا و سیما پس از به انحصار درآوردن VODها ( فیلیمو و نماوا) ، بخواهد کمبود مخاطب خود را از طریق سریال ها و برنامه های شبکه نمایش خانگی که در این پلتفرم ها منتشر می شود جبران کند؟ به نظر می رسد این یک چرخه است که یک سر آن به جیب مردم و سر دیگر آن به قلک صدا و سیما متصل است! با این حساب، قابل پیش بینی خواهد شد که سال ۱۴۰۰ علیرغم تاثیر کرونا بر بسیاری از مشاغل، برای این دو پلتفرم، با توفیق چند صد میلیاردی همراه باشد!

ماهی ۲۰۰ میلیارد تومان ناقابل!

اخبار در حالی از درآمد ۲۰۰ میلیارد تومانی پلتفرمی مانند «فیلیمو» در ماه خبر می دهد که صداوسیما سالانه ۷۰۰ میلیارد تومان برای تولید فیلم و سریال بودجه ریزی می‌کند. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که پلتفرم‌های جدیدِ پخش فیلم در حال بدل شدن به سازمان‌های تجاری قدرتمند هستند که علاوه بر گسترش مالی، از تولیدِ محتوای صداوسیما سبقت می‌گیرند. البته درآمد تبلیغاتی که ابتدا و گاها میان فیلم ها، از این دو پلتفرم پخش می شود نیز حسابش جداست که با یک مثال برایتان شرح می دهیم؛ قبل از پخش هر قسمت از سریال های «فیلیمو»، به طور میانگین، حدود ۱۲ثانیه آگهی پخش می‌شود. براساس تحقیقات انجام شده، میزان تعرفه این آگهی برای هر قسمت بین ۵۵۰ میلیون تا ۶۰۰ میلیون تومان است. البته این رقم در قسمت‌های اول و آخر دچار تغییر می‌شود. با این حساب «فیلیمو» از یک سریال  ۱۵ قسمتی، ۹میلیارد تومان فقط از طریق تبلیغ ویدیویی ابتدای سریال درآمد داشته و به‌طور همزمان هم هزینه اشتراک گرفته است! «نماوا» نیز تعرفه و وضعیتی نزدیک به «فیلیمو» دارد.

از نت فلیکس سه برابر گران تر!

از اواخر سال گذشته تاکنون نرخِ اشتراکِ «نماوا» و «فیلیمو» تقریبا چهار برابر شده است. حال توجه شما را به همتای جهانیِ این پلتفرم یعنی «نت فلیکس» جلب می کنیم. با این مقدمه که در ابتدا برگِ برنده شبکه نمایش خانگی در سراسر دنیا، تکیه بر یک مزیت بود؛ ارزان تر بودن آن‌ها نسبت به متوسط قیمت بلیت سینماها! برای مثال بلیت سینما به طور میانگین در استانبول حدود ۷ دلار، در رم ۱۰ دلار، در نیویورک ۲۷ دلار و در بعضی سینماهای لندن ۵۰ دلار است.

هرچند با توجه به ساختار هزینه و درآمد، قوانین و مقررات و … نمی توان به طور دقیق «فیلیمو» و «نماوا» را با نمونه های خارجی آن بررسی کرد ولی برای بهتر کردن این مقایسه، از نسبت هزینه اشتراک ماهانه این سرویس ها به حداقل دستمزد استفاده می کنیم. هزینه اشتراک ماهانه در «نت فلیکس» ۱۲٫۹۹ یورو است. اگر بخواهیم حداقل دستمزد روزانه افراد را با هزینه های اشتراک ماهیانه «نت فلیکس» مقایسه کنیم، در آمریکا حداقل دستمزد به گزارش وزارت کار ایالات متحده آمریکا هر ساعت ۷٫۲۵ دلار است که با حساب کار روزانه ۸ ساعت این مبلغ به ۱۷۴۰ دلار در ماه می‌رسد. درواقع حداقل حقوق و دستمزد در آمریکا ۱۱۴ برابر هزینه حق اشتراک ماهانه «نت فلیکس» است.

در ایران نیز با توجه به بخش نامه وزارت کار و رفاه اجتماعی حداقل دستمزد ساعتی حدود ۱۱ هزارتومان می باشد که با حساب روزانه ۸ ساعت این مبلغ به ۲ میلیون و ۶۴۰ هزار تومان در ماه می رسد. با در نظر گرفتن تخفیف های فعلی «فیلیمو» ، حداقل حقوق و دستمزد در ایران ۴۱ برابر هزینه حق اشتراک در «فیلیمو» است. ( با در نظر گرفتن قیمت اشتراک ماهانه ۹۹ هزار تومان این عدد به ۲۷ خواهد رسید.)

در واقع با توجه به استاندارسازی هزینه قیمت اشتراک «فیلیمو» و «نت فلیکس» براساس حداقل حقوق و دستمزد در هر کشور می توان این طور عنوان کرد که قیمت های فعلی «فیلیمو» سه برابر گران تر از نمونه خارجی آن است. درست است که اگر بیشتر کالاهای داخلی را به این روش با نمونه خارجی آن مقایسه کنیم به نتایج مشابهی برای آن کالاها نیز دست خواهیم یافت. اما باید این نکته را هم در نظر گرفت که «فیلیمو» تنها برای بخشی از محصولات خود هزینه می کند و بسیاری از فیلم و سریال های خارجی در این vod بدون پرداخت کردن هزینه به مالکان اثر پخش می‌شود درحالیکه که این امکان برای «نت فلیکس» وجود ندارد.